අද සංවාදය වෙන් වන්නේ, මෙවර මහ මැතිවරණය සඳහා සමගි ජනබලවේගය නියෝජනය කරමින්  කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයට තරග වදින බොරැල්ල ආසනයේ සංවිධායකවරයෙක් වශයෙන් කටයුතු කරන ජනක නන්ද කුමාර මහතායි. ඔහු දීර්ඝ කාලයක පටන් ව්‍යවසායකයකු ලෙස  කීර්ති නාමය දිනා ගත්  අයෙක්. එමෙන්ම ජනතා අවශ්‍යතා හඳුනා ගනිමින් ආගමික, සංස්කෘතික, සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපන ඇතුළු ක්ෂේත්‍රයන්වල ඇති ගැටලු විසඳීම සඳහා දීර්ඝ කාලයක සිට මහජන සේවයෙහි යෙදීම නිසාම දේශමාන්‍ය ගෞරව සම්මානයෙන් පුදනු ලැබුවෙකි. 

• පසුගිය කාලයේ ඔබ වව්නියාව දිස්ත්‍රික්කයේ ආගමික වගේම සංස්කෘතික සමාජ සුභසාධන කටයුතු වලට ඉහළ දායකත්වයක් ලබා දුන්නා. අද ඔබ බොරැල්ල ආසනය නියෝජනය කරමින් දේශපාලන නායකත්වයක් සපයනවා. බොරැල්ලේ තිබෙන ප්‍රධාන ගැටලුවක් තමයි නාගරික වතු ජනතාව මුහුණ දෙන ගැටලු.. මේ පිළිබඳව කතා කළොත්..

කොළඹ  නගරයේ  බොරැල්ල ආසනය  වාණිජ නගරයක්. නමුත් බොරැල්ල ආසනය තුළ ට මීටර් 200ක් පමණ ගමන් කරද්දී මිහිපිට අපායක් කියල මම කියන්න කැමතියි. නාගරික වතු ආශ්‍රිතව මිනිස්සු ජිවිතය ගෙන යන විදිහ දකින විට  අපිට ඇත්තටම කණගාටුවක් ඇති වෙනවා. වසර ගණනක් තිස්සේ පාලකයන් රට පාලනය කරාට මේ රටට  මොනවද කරලා තියෙන්නේ කියලා හිතෙනවා. පසුගිය රජයන් විසින් මහල් නිවාස ව්‍යාපෘති ආරම්භ කරලා ජනතාව වෙත ලබා දුන්නා. නමුත් සමහර මහල් නිවාස වල ගොඩක් ප්‍රශ්න තියෙනවා. ලිෆ්ට් කැඩිලා. කොයි වෙලාවේ කඩා වැටෙනවද කියලා දන්නේ නැහැ. ජනතාවගේ ජීවිත අනතුරේ වැටිලා තියෙන්නේ. සැලැස්මක් ඇතිව හැදුවත් නඩත්තු කිරිම් සිදු වෙලා නැහැ . මේ සඳහා අදාළ ආයතන සහ ඒවයේ නිලධාරින්ගේ වගකිම ඉටු වෙලා තියෙන ආකාරය ගැන හරිම කණගාටුයි.

වැසිකිලි පද්ධතියම අඩාල වෙලා. නගර සභා නිලධාරීන්  ඒ ගැන කිසිම සැලකිල්ලක් දක්වලා නැහැ. මේ නිසා  සෞඛ්‍යයට පවා අහිතකර තත්වයක් ඇති වෙලා තියෙන්නෙ. මම බොරැල්ල ආසනයේ මහල් නිවාස වලට යනකොට  එක තැනකදි මම මලපවාහන පද්ධතිය බිද වැටීමේ  බරපතල  ගැටලුවක්  දැක්කා. ඒ ගැටලුවට මම විසදුමක් ලබා දුන්නා.  ඒ අයට  අවුරුදු විසිපහක් තුරාවට ඒ ගැටලුවට විසදුමක් ලැබිලා තිබුණේ  නැහැ. මහල් නිවාස වල මලාපවහන පද්ධති සියල්ල අක්‍රමවත්. මලපවාහන පද්ධති  කාණුවලින් ඇලමාර්ගවලට හරවලා හරියන්නේ නැහැ. මේ නිසා මුළු නාගරික වතුකරයම අපිරිසිදු වෙලා. ඒ මිනිස්සු අපායක ඉන්නෙ.

• ශ්‍රී ලංකාවේ නාගරිකරණයේත් විශාල අර්බුදයක් තිබෙනවා නේද ?

පාරවල් හදනවා. කාපට් දානවා නමුත් වතුර බහින්න කාණු පද්ධතියක් නැහැ. යන්තම් වැස්සක් ආවොත් මුලු නගරයම යටවෙනවා. නගර සැලැස්ම කියන දේ දවසින් දෙකෙන් කරන්න පුලුවන් වැඩක් නෙවෙයි. පාරවල් සියක් හදන්න කලින් එක පාරක් පිළිවලට හදන්න. නගරයක් ලස්සන කරන්න නගරසභා මැදිහත් විය යුතුයි. පිටරටවල නගර අලංකරණය ඉතාමත් ඉහළ මට්ටමක තියෙනවා. අපේ බිල්ඩින් එක එක විදිහට එක එක ආකාරයට හදනවා. නගර සැලැස්මක් නැ. ඇස්වලට ප්‍රියතාවයක් නැහැ.

අපි නායකත්වයක් පත් කරගනිද්දි සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණක් තමයි ඒ විෂය සම්බන්ධව මනා දැනුමකින් ඇති අයෙකු පත් කරගැනිම. සුදුසු අමාත්‍යංශවලට සුදුසු ඇමතිවරු පත් කළ යුතුයි. නිසියාකාර දැනුමක් ඇති අය පත් කරනවා නම් මෙවැනි දේවල් වෙන්නේ නැහැ.

• නාගරිකරණයේ මේ අර්බුද වගේම ඔවුන්ගේ ඊළඟ පරම්පරාවත් දිවි ගෙවන්නේ ව්‍යසනයක‍ ?

අපේ ශිෂ්‍යත්ව පන්තිය වගේ නෙවේ ජපානයේ අම්මලා අවුරුදු හය වෙද්දි වෘත්තිය පුහුණුව පිළිබදව දරුවන්ට  කියලා දෙනවා. කාර්මික කෘෂිකාර්මික උපකරණ අතපත ගාන්න ඒවට හුරුවෙන්න දරුවන්ට කියා දෙනවා. ඒත් මේ රටේ සිද්ධ වෙන්නේ දරුවන්ගේ ලමා කාලය නැති කරන එක.  දරුවගේ ළමා කාලය තුළ ළමයින්ට තරගයක් ඇති කරවනවා. ඒ නිසා අපිට නිර්මාණශීලි දරුවෙක් බිහි වෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම කොළඹ මහ නගර සභා ප‍්‍රදේශයේ පදිංචි ජනතාව ගැන සලකලා බැලූවොත්, මෙහි වැඩිම පිරිසක් විවිධ පීඩාවන්ට ගොදුරු වෙලා තියෙනවා. කොළඹ රටේ ආර්ථිකයට වැඩිම ආදායමක් ගෙන එන ප‍්‍රදේශය වූණාට, රටේ ආර්ථික සංවර්ධනය හැමදාම ඉහළට යමින් තිබුණත් ඒ සංවර්ධනයේ ප‍්‍රතිලාභ කොළඹ උරුමක්කාර මේ ජනතාවට ලැබෙන්නෙ නැහැ. ඒ්ක තමයි ඇත්ත.  වැඩි පිරිසක් ආර්ථික සහ සමාජීය අපහසුතාවලින් මිරිකිලා ඉන්නේ. පාලකයො හැටියට අපිත් දැනගන්නෝන දරුවාගේ අනාගතය සාරවත් කරන්න. සාමාන්‍ය පෙල සමත් වේවා හෝ  අසමත් වේවා,  දරුවාගේ ඉදිරි ගමනට වැඩපිළිවෙලක් සැදිය යුතුයි. අද තරුණයන්ගේ ජිවිත විශාල වශයෙන් වෙනස් වෙලා. ඔවුන් පාසල් අධ්‍යාපනය මග නතර කරනවා.  ඔවුන්ට  වෘත්තිය පුහුණුවක් වත් ලැබෙන්නේ නැහැ.

අද මේසන් වැඩට වඩු වැඩට ගෝලයෙක් නැහැ. සියලු දරුවන් අවුරුදු 15න් පස්සේ ත්‍රිවිල් ඒකට පුරුදු වෙලා. ඔවුන් දකින ජිවිතය ත්‍රිවිල් එකට කොටු වෙනවා. මම මේ ත්‍රිරෝද රියදුරන්ට වැරදක් කියනවා නෙවෙයි. ත්‍රිරොද රියදුරන් අපිට විශාල වශයෙන් වටිනවා. නිසි අධ්‍යාපනයක් නොමැති වීමත් එක්ක  මේ දරුවන්  මත්ද්‍රව්‍ය ජාවාරම්වලට පවා ගොදුරු වෙනවා. සීග්‍රයෙන් පැතිරිලා යන මත්ද්‍රව්‍ය වසංගතයේ ගොදුරු බවට මේ ලමයි පත් වෙනවා.

දැන් බලයට පත් වෙලා ඉන්න ජනතා විමුක්ති පෙරමුණෙන් පවා අපි ඉල්ලන්නේ එක තැනකින් පටන් අරන් ඒ පැත්ත හදලා පෙන්නන්න කියලා.  ඔවුන් මැතිවරණ වේදිකාවල කිව්වේ දරුවන්ට ලගම පාසලක් හදනවා කියලා. කොළඹ  දිස්ත්‍රික්කයේ බොරැල්ල ආසනයේ තියෙන්නේ මේ රටේ හොදම පාසල් කිහිපය. නමුත් ඒ දෙමව්පියන්ට තමන්ගේ දරුවාව ඒ පාසලකට දාගන්න විදිහක් නැතිව ඉන්නවා. මේකට සිස්ටම් එකක් හැදිය යුතුයි. කොළඹ දරුවන්ට කොළඹ පාසල්වලට යන්න ඉඩ හදල දිය යුතුයි.

•  මේ තත්ත්වයට විසදුම් යෝජනාවලියක් සහ වැඩපිළිවෙළක් අරගෙන තමයි ඔබ  මැතිවරණයට පිවිසෙන්නේ.. ඒවගේම ඔබ මූලිකව සඳහන් කරන්නේ අලුත් පරපුරක් දේශපාලන ක්‍රියාවලියට එක් විය යුතුයි කියලා... මේ තුළින් ඔබ යෝජනා කරන වෙනස කුමක්ද ? 

දැනුමක් ඇති අලුත් පරපුරක් දේශපාලනයට අවශයයි. එ‌හෙම නොවුනොත් මේ රට හැමදාම මේ යන විදිහටම වෙයි. මේ රටට අලුත් දේශපාලන සංස්කෘතියක් අවශ්‍යයි. දේශපාලනය කියන්නේ ගෞරවණීය සමාජ සේවයක්. දේශපාලනඥයා මහජනතාවගේ නියෝජිතයෙක් වෙන්නේ ඒ සමාජ සේවය තමන්ගේ පරම යුතුකම කරගන්නා විටයි.  එහෙම විශිෂ්ට සමාජ සේවකයන් තමයි පාර්ලිමේන්තුව වගේ මහජන නියෝජිත ආයතන වලට ජනතාව පත් කරල යවන්න  ඕන. ජනතාව ඔවුන්ගෙන් බලාපොරොත්තු වෙන විශාල සේවාවක් තියෙනවා. ඒත් ඒ සමාජ සේවය අවංකව කරන අය අඩුයි. අපේ දේශපාලනයේ තියෙන ප‍්‍රශ්නය ඒක.  අපි පාර්ලිමේන්තුවට පත් කරල යවන ඇතැම් අය ජනතාව අමතක කරනවා. දුෂිතයන් වෙනවා. එක්කෝ දුන් පොරොන්දු ඉටු කරන්නේ නැහැ.

පහුගිය කාලයේ 225 ම එපා කියන තැනට ජනතාව පත් වුනේ ඒකයි. හොර බොරු නැති අලූත් දේශපාලන සංස්කෘතියක් රටට  ඕන කියල මහ ජනතාව ඉල්ලා සිටියේ ඒකයි.

මම මෙවර මහ මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වන්නේ අලූත් දේශපාලන සංස්කෘතියක් ගොඩනගන්න, රටේ සංවර්ධනය වෙනුවෙන් තමන්ගේ තිබෙන හැකියාවන් යොදවන්නත්, ජනතාවගේ අභිවෘද්ධිය වෙනුවෙන් දැවැන්ත වැඩ කොටසක් කිරීමෙත් බලාපොරොත්තුවෙන්. ඒ වෙනුවෙන් ප‍්‍රතිපත්ති සැලසුම් වැඩපිළිවෙලක් මා සතුව තිබෙනවා. 

2019 වසරේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය සංක්‍රමණ සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර සංවිධානය (International Organisation for Migrants- IOM) ජාත්‍යන්තර සංවිධානය සමග එක්වී ශ්‍රී ලංකාවේ දීර්ඝ කාලීන නේවාසික වීසා සහිතව සිටින විදේශිකයන් සඳහා වෛද්‍ය පරීක්ෂණ සිදු කිරීම වෙනුවෙන් පිහිටුවා ඇති Inbound Health Assessment Unit නම් සෞඛ්‍ය ආයතනය විදේශිකයන් ගසා කන ආයතනයක් බවට චෝදනා එල්ල වී ඇත.

සරත් ෆොන්සේකා මහතා කියන්නේ නීතිය හා සාමය අමාත්‍යංශය කරන්න බැරි පුද්ගලයෙක් නෙවෙයි. යුද්ධයට විශාල කැපකිරීමක් නායකත්වයක් දුන් පුද්ගලයෙක්. ඉතින් එතුමාට මේක බෑ කියලා කවුරු හරි කියනවා නම් ඒක බොරුවක්. හැබැයි දේශපාලනය කියන්නේ යුද්ධයක් නෙවෙයි. පොලිසිය කියන්නේ සියල්ලන්ටම සාධාරණයක් වන පරිදි පාලනය විය යුතු තැනක්.... බව ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂයේ මහලේකම් හා කෘෂිකර්ම ඇමැති දුමින්ද දිසානායක ලංකාදීප පුවත්පතට ප්‍රකාශකර තිබේ.

මහාචාර් රොහාන් ගුණරත්න, දේශපාලනික ප්‍රචණ්ඩත්ව හා ත්‍රස්තවාදී කටයුතු සමීක්ෂණය අරබයා සිංගප්පූරුවේ ස්ථාපිත ආර්.එස්.අයි.එස් ජාත්‍යන්තර මධ්‍යස්ථානයේ ප්‍රධානියා ලෙස කටයුතු කරයි. ඔහු මෙම සාකච්ඡාවෙන් මතු කරන කරුණු වාර්ගික හා ආගමික අන්තවාදී තත්වයන්ගේ ඉස්මතුවීම පාලනයට සිංගප්පුරුවෙන් ලද හැකි පාඩම් පිලිබඳ සිහිපත් කර දෙයි.

අද්‍යතන සමාජය තුල බෞද්ධ භික්ෂුවගේ විනය සම්බන්ධව දැඩි කතාබහට ලක්වීමක් සිදුවෙන වටපිටාවක ථේරවාද භික්ෂු කතිකාවතක් ලියාපදිංචි කිරීමේ පනත් කෙටුම්පත සම්බන්ධයෙන් මේ වනවිට සමාජය තුළ දැඩි ආන්දෝලනාත්මක වාග් හරඹයන් සහ මතවාද හුවමාරුවෙමින් පවතියි. එවැනි වාතාවරණයක පිරිහෙමින් පවතින බෞද්ධ සමාජයේ විනය සහ භික්ෂු කතිකාවත සම්බන්ධයෙන් ඇති සමාජමය පෙළඹවීම පිළිබඳ සංවාදයට එක්වන්නේ ජාතික භික්ෂු පෙරමුණේ ලේකම් පූජ්‍ය වකමුල්ලේ උදිත හිමියන්.

ථේරවාද බෞද්ධ භික්ෂු කතිකාවත අද සමාජයේ දැඩිලෙස කතාබහට ලක්වෙන මාතෘකාවක් බවට පත්වෙලා. ඔබවහන්සේට අනුව මෙවැනි කතිකාවතක් අද බෞද්ධ සමාජයට අවශ්‍යයද?

භික්ෂූන් වහන්සේලා සඳහා කතිකාවතක් අවශ්‍යයයි. ඒකේ සැකයක් නෑ. කතිකාවතක් තුළින් බිහිවෙන්නේ සංඝ සමාජය ඇතුළේ පොදු සම්මුතියක්. අපි දන්නවා ගෙදරකට වුනත් පොදු සම්මුතියක් අවශ්‍යයි. ඒක නිසා සංඝ සමාජයට එය අවශ්‍ය නෑ කියන්න අපිට බෑ. එවැනි කතිකාවතක් හැමදාටම අවශ්‍යයි. බුදුහාමුදුරුවෝ ජීවමානව වැඩඉන්න කාලේ ඇතිකරපු විනය පද්ධතිය විනය පිටකේ සඳහන් වෙනවා. ඒක හැමදාටම හරියන්නේ නැති නිසා කාලීනව ශික්ෂාවන් වෙනස් කරගන්න පුළුවන් කියලා උන්වහන්සේ දේශනා කරලා තිබෙනවා. හැබැයි එවැනි වෙනස් කිරීම් සංඝ සමාජය පොදුවේ කතාබහ කරලා වෙනස්කරගත යුතුයි.

සංඝ සමාජය කියන්නේ නිවන අරමුණු කරගෙන ක‍්‍ර‍්‍රියාකරන පිරිසක්. අද මෙහෙම කිව්වම සමහරු හිනාවෙන්නත් පුළුවන්. ඒත් ඇත්ත ඒකයි, ඒ නිසා උන්වහන්සේලා වෙනුවෙන් අවශ්‍යවෙන්නේ අධ්‍යාත්මික සම්මුතියක්. ඒත් මේ පනත් කෙටුම්පතේ අඩංගු වෙන්නේ දණ්ඩ මූලික ක‍්‍රමයක්. ඒ කියන්නේ භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ විනය විරෝධී ක‍්‍රියාවන්ට ද`ඩුවම් කිරීම මූලික කරගෙන සැකසෙන කතිකාවතක් විදිහටයි. නමුත් අද භික්ෂූන්වහන්සේලා වෙනුවෙන් අවශ්‍ය කරන්නේ මෙවැනි දණ්ඩණය මූලික කරගත්ත කතිකාවතක් නෙවෙයි.

ඒත් අපේ හාමුදුරුවනේ මේක රජය විසින් ගෙන එන පනතක් නෙවෙයි, මේක සම්බුද්ධ ජයන්ති කාර්ය සාධන කමිටුවේ යෝජනාවකට මහනායක හිමිවරුන්ගේ මැදිහත්වීමෙන් සකස් කරනලද්දක් නේද?

ඔව් ඒක ඇත්ත. 1973 දී සිරිමාොව් බණ්ඩාරණායක මැතිණියගේ රජයත් මෙවැනිම පනතක් නිර්මාණය කරන්න උත්සහ කලා.2004 දි රත්නසිරි වික‍්‍රමනායක මැතිතුමා බුද්ධ ශාසන ඇමති ලෙස ඉන්නකොටත් මේ පනත ගේන්න උත්සහ කරලා කරගන්න බැරිවුණා. ඒත් ජනවාරි 12 ඉදිරිපත් කරපු කෙටුම්පතට අදාල යෝජනාවලිය අපේ භික්ෂූන්වහන්සේලා විසින් ඉල්ලා සිටි කතිකාවත සම්බන්ධ යෝජනාව නෙවෙයි. ඒක පැහැදිළිවම කියන්න පුළුවන්. මොකද දැනටමත් විවිධ නිකායන්ට අනුව කතිකාවත් තිබෙනවා. නමුත් භික්ෂූන්වහන්සේලා යෝජනා කරපු කතිකාවත වෙනුවට ආණ්ඩුවේ වුවමනාව උද්දීපනය වෙන කතිකාවතක් පෙරට ඇවිත් තිබෙනවා.

අද අපි දකිනවා විශ්වවිද්‍යාලවල භික්ෂූන්වහන්සේලා සිවුරු පවා පැත්තකට දාලා උද්ඝෝෂණ කරනවා.පහුගියදා අධිකරණයේ තාප්පවල නගින,වාහන රෝදවලට බෙල්ල තියන භික්ෂූන්වහන්සේලා දකින්නට ලැබුණා. මේ සිදුවීම් නෙවෙයිද භික්ෂු විනය සම්බන්ධ කතිකාවතකට දොර ඇරලා දුන්නේ?

බුද්ධකාලීනවා පවා ශාසනයේ අභව්‍ය පුද්ගලයෝ කියලා නම්කරපු භික්ෂූන් හිටියා. චන්න භික්ෂුව පාලනය කරන්න බුදුහාමුදුරුවන්ට පවා නොහැකිවුණ නිසා අවසානයේ බ‍්‍රහ්ම දණ්ඩණය පනවන්න පවා සිදුවුණා. ඒත් මේ කතිකාවතට මගපාදන්නේ භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ විනය සම්බන්ධ කාරණාවලට වඩා ආණ්ඩුවේ වුවමනාවන්. දැන් මේ කතිකාවත තුළින් කරන්න යන්නේ එක පොදු කතිකාවතක් බිහිකරනවා වෙනුවට භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ අනු නිකායන් 32ටම අදාලව කතිකාවත් 32ක් නිර්මාණය කරන්න අනුබල දෙන එකයි. අපි සුද්දට චෝදනා කරනවා බෙදුම්වාදය ඇතිකරනවා කියලා අතීතයේ ඉඳන්ම, ඒත් අද ලංකාවේ ආණ්ඩුව පනත් මගින් සංඝ ශාසනයේ බෙදුම්වාද වපුරනවා. අපි රජයට බලකරන්නේ එක පොදු කතිකාවතක් නිර්මාණය කරන්න කියලා. නැතිනම් මේකෙන් වෙන්නේ බෙදුම්වාදය නීතිගත කරන එක. මොකද මේ අනුනිකායක් තමන්ගේ කතිකාවත අතුලේ පොදුවේ විරුද්ධ වෙච්ච කරුණක් වුණ භික්ෂූන්වහන්සේලාට රියඳුරු බලපත‍්‍රය ලබාගත හැකියි කියලා සම්මත කරගත්තම මොකද වෙන්නේ. අපේ රටේ පවා අද භික්ෂූන් වහන්සේලට වාහන පූජකලාට රියඳුරෝ පූජකරන්නේ නෑනේ. ඒක නිසා කාලීනව අවබෝධයකින් තොරවයි මේ යෝජනා සිදුකරලා තියෙන්නේ.

ඔබ වහන්සේ වරක් ප‍්‍රකාශකරලා තිබුණා “රෑට ක්ලබ් ගානේ ගිිිහින් දවල්ට පාර්ලිමේන්තු එන දේශපාලනඥයෝ බෞද්ධ භික්ෂුවගේ විනය හදන්න එනවා“ කියලා.

ඒක සහතික ඇත්ත. මේ පනත සම්මත කරන්නේ කොතැනින්ද? පාර්ලිමේන්තුවෙන්. එතකොට ක්ලබ් ගානේ ගිහින්, අන්ත ¥ෂිත වැඩකරන මිනිස්සු පිරිසකට බෞද්ධ භික්ෂුවකගේ විනය සම්බන්ධව තීරණගන්න කියලා බාරදෙන්න පුළුවන්ද. මේ කතිකාවත සම්බන්ධ පනතේ එක් වගන්තියක සඳහන්වෙනවා යම් ලිඛිත නීතියක් උල්ලංඝනය වන අවස්ථාවකදී කියන කොටස. මෙතනදි ස`ගවලා ප‍්‍රකාශකරන්නේ දණ්ඩ නීති සංග‍්‍රහය හෝ අපරාධ විධිවිධාන පනත ගැනයි. එතකොට මේ පනතෙන් ඉඩලබාදෙන්නේ එවැනි තැනකටද කියලා ප‍්‍රශ්නයක් තිබෙනවා. අපහාසයකට නෙවෙයි මෙහෙම අහනේනේ, මේ පාර්ලිමේන්තුවේ ඉන්නවද හරියාකාරව භික්ෂු විනය සම්බන්ධව අවබෝධයක් තිබෙන කෙනෙක්. රටේ පළමුවෙන් පුරවැසියාගේ ඉඳන් අන්තිම පුරවැසියා දක්වා අඩුවැඩි වශයෙන් ¥ෂිතයි. එහෙම වෙද්දි පාර්ලිමේන්තුවේ විතරක් දුසිරිතෙන් තොර පුද්ගලයෝ ඉඳීවි කියලා බලපොරොත්තු වෙන්න බෑ. එහෙව් පාර්ශවයක්ද අද භික්ෂූන්ගේ විනය සම්බන්ධව තීරණ ගන්න යන්නේ.

යහපාලනය කියන එක වචන මාත‍්‍රයකට සීමාවෙලා වැඩක් නෑ. අතීතයේ සෙල්ලිපිවල සඳහන්වෙන්නේ ලංකාවේ පාලකයෙක්නම් බෝසත් ගතිගුණ තිබෙන අයෙක් වෙන්න ඕන කියලා. ඒත් දැන් ඒක එහෙම වෙන්නේ නෑනේ. එහෙව් නායකයෝ තමයි නිවන අරමුණුකරගෙන යන භික්ෂු සමාජයේ විනය ගැන තීන්දු තීරණ ගන්න යන්නේ. මේවා ගැන අහුවම හිනා යනවා.

අන්තවාදිත්වයට හෝ ජාතිභේදවාදිත්වයට ඇතැම් භික්ෂූන් වහන්සේලා උඩගෙඩි දෙමින් ඉන්නවා. එවැනි ගැටළුවලට මේ පනතේ විසඳුම් තිබෙනවද?

බුදුහාමුදුරුවන්ගේ ඉදිරිපිට අඳනකඩය පවා ගලවලා ගියපු භික්ෂූන් හිටියා. ඒත් භික්ෂූන් සම්බන්ධව විනය තීරණ ගනිද්දි උන්වහන්සේ බොහොම ප‍්‍රවේසම්වුණා. පහුගිය දවස්වල භික්ෂූන්වහන්සේලා සම්බන්ධ සිදුවුණු සිදුවීම් කිසිවක් අනුමත කරන්න බෑ. ඒකට ප‍්‍රධානතම හේතුව තමයි භික්ෂු සංස්ථාව තුළ ඒකමිතියක් නැති එක. මේකට මහනායක හිමිවරු වගකීම භාරගත යුතුයි. උන්වහන්සේලා මැදිහත්වෙලා පොදු බෞද්ධ කතිකාවතකට අවශ්‍ය කටයුතු සම්පාදනය කළයුතුයි.

ඒ විතරක් නෙවෙයි මේ රටේ පාලකයන් ඇතුළු ප‍්‍රජාව අවබෝධකරගන්න ඕන ඇයි මේ විදිහට භික්ෂූන් වහන්සේලා පාරේ කඳුළු ගෑස් පාරවල් කන්නයි, තාප්ප උඩින් පනින්නයි යන්නේ කියලා. බොහෝදෙනෙක් දකින්නේ මේ සිදුවීම්වල අග‍්‍රඵලය විතරයි, ඒවාට හේතුවෙන කාරණා දකින්න කවුරුත් උත්සහ කරන්නේ නෑ.ඒවා අප‍්‍රසන්න සිදුවීම් කියන එක ඇත්ත, ඒත් ඒවා විවේචනය කරනවා මිසක් ගැටළු හොයාගෙන නිවැරදි කරන්න වැඩපිළිවෙලක් නෑ. විශ්වවිද්‍යාලවල භික්ෂූන්වහන්සේලා පාරට බහින එකට දොස් කියනවා ඒත් උන්වහන්සේලාගේ නේවාසිකාගාර ප‍්‍රශ්නය, ශිෂ්‍යාධාර ප‍්‍රශ්නගැන කවුරුවත් කතාකරන්නේ නෑ. භික්ෂු අධ්‍යාපනය අද තියෙන්නේ ඉතාමත් ඛේදනීයය තත්ත්වයක. ඒවාට විධිමත් ක‍්‍රියාමාර්ග ගන්නවා වෙනුවට සිදුකරන්නේ ප‍්‍රශ්නයේ අන්තිම කෙළවර අල්ලගෙන පහරගහන එකයි.

එතකොට මේ පනත හරහා ආණ්ඩුව භික්ෂූන්වහන්සේලාට බලපෑමක් කරනවද? එහෙමත් නැත්නම් භික්ෂූ බලවේගය මෙල්ල කරන්න හදනවද?

ඇත්තම කතාවනම් ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය භික්ෂු පරපුර ආම්බාන් කරන්නයි. වල්පොල රාහුල හාමුදුරුවන්ගේ ’භික්ෂුවකගේ උරුමය’ පොතේ සඳහන් වෙනවා එදා සුද්දා කරන්න හදපු දේ. යටත් විජිත පාලනය ගෙනගියපු ටොරින්ටන් සාමිලා හාමුදුරුවන්ගේ හිසට වෙඩි තියන්න කියලා අණදුන්නේ අනිත් පිරිසට ආදර්ශයක් ගන්න කියලා. එදා සුද්දට කරන්න බැරිවුණු දේ කරන්න අද ආණ්ඩුව උත්සහ කරනවා. ලංකාවේ භික්ෂුව අන්ත දෙකකින් විමුක්තිය වෙත යායුතු වෙනවා. එකක් සංසාරගත විමුක්තිය එහෙමත් නැත්නම් නිවන සඳහා යන ආධ්‍යාත්මක ගමන. අනික තමයි සමාජ විමුක්තිය. ඒ කියන්නේ සමාජය තුල තිබෙන අසමානබව දුරු කරලා සාධාරණ සමාජයක් ඇති කිරීම. 4 වැනි සියවස දක්වා රහතුන්වහන්සේලා හිටියා කියලා ලිඛිත සාක්ෂි තිබෙනවා, අද ඉන්නවද කියලා අපි දන්නෛ් නෑ හරියටම. ඒත් අදටත් භික්ෂූන් වහන්සේලා සමාජගත විමුක්තිය වෙනුවෙන් අති විශාල කාර්යභාරයක් ඉටුකරනවා.

රාජ්‍ය නායකයෙක්ට රට පාලනය කරන්න දස රාජ ධර්මය සහ සතර සංග‍්‍රහ වස්තුවලින් මාර්ගය කියලා තිබෙනවා. ඒත් එදා සුද්දට බැරිවුණ භික්ෂු පරපුරේ දණ නම්මන කාර්යය කරන්න 1948 න් පස්සේ බලයට ආපු ඞී.එස් ලා විද්‍යාලංකාරේ වටකරලා කටුකම්බි ගැහුවා, ජේ.ආර් ආණ්ඩුව ගැටඹේ පන්සල මැදින් කම්බි ගැහුවා, ඊටත් පස්සේ සෝභිත හාමුදුරුවෝ වගේ චරිතවලට කාණුවේ දාගෙන පහරදුන්නා. ඒත් භික්ෂූන්වහන්සේලා කියන්නේ අහිංසක දුප්පත් මිනිස්සුන්ගේ දාඩිය මහන්සියෙන් හම්බකරලා දෙන දානේ වේල අරගෙන ජීවත්වෙන පිරිසක්. අපිට ඒ මිනිස්සු වෙනුවෙන් ආගමික වගේම ලොකු සමාජ වගකීමකුත් තියනවා.

අපිට ලොකු සැකයක් තිබෙනවා ආණ්ඩුව මේ සියලූම සංවර්ධන සහ සංශෝධන වැඩ පැත්තකට දාලා හාමුදුරුවෝ මට්ටු කරන්න එන්නේ ඉස්සරහට ජනතා විරෝධී වැඩ කිරීමේ සැලසුම් තබාගෙනද කියන එක. මොකද මේ ආණ්ඩුව වටකරගෙන ඉන්නේ දේශීය වගේම විදේශීයවත් රටවල් පිටින් ගිලපු චරිත. රටේ භික්ෂු පරපුරට දුර පේනවා. ඒ නිසා මූලික කටයුත්තක් විදිහට භික්ෂු පරපුර මර්දනය කරන්න යනවද කියන සැකය තිබෙනවා. ඒ වගේම මේ පනත ගේන්න මූලික කාර්යභාරයක් කරන්නේ නීතිය පිළිබඳ හසල දැනුමක් තියන බුද්ධ ශාසන හා අධිකරණ අමාත්‍යවරයා. ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පටහැනි දේ මේ පනතේ තියනවා කියලා එතුමාට අහුවුණේ නෑ කියනවනම් ඒක බරපතල තත්ත්වයක්. එහෙමත් නැත්නම් එතුමා මේක ව්‍යවස්ථාවට පටහැනියි කියලා දැන දැනම ඉදිරිපත්කලේ කාගේ බලපෑමටද කියලා හිතන්න ඕන කරුණක්. මොකද මේ පනත හරහා කරන්න හදන්නේ සංඝ සමාජය තුළ බෙදුම්වාදයට නීතියෙන්ම ඉඩදෙන්න. එතකොට සංඝ සමාජය ඇතුළේ කාකොටාගනිද්දි ආණ්ඩුවට තමන්ගේ පාඩුවේ වැඩටික කරගන්න පුළුවන්.

එතකොට අපේ හාමුදුරුවනේ ඔබ වහන්සේ කිව්වා කතිකාවතක් අත්‍යවශ්‍යයි කියලා. මොනවිදිහටද බෞද්ධ භික්ෂුව සම්බන්ධ කතිකාවතක් සමාජගත විය යුත්තේ?

මෙතනදි මූලික විය යුත්තේ අනු නිකාය 32 මහනායක හිමිවරු,අනුනායක හිමිවරු, ලේඛකාධිකාරී හිමිවරු කියන මේ 96 දෙනායි. උන්වහන්සේලා එක තැනකට එකතුවෙලා කොයිතරම්හරි කාලයක් අරගෙන පොදු එක`ගතාවයකට පැමිණිය යුතුයි. එක් එක් නිකායට වෙන වෙනම චර්යා පද්ධති, ආචාර ධර්ම හදනවා වෙනුවට පොදු බෞද්ධ කතිකාවතකට අවශ්‍ය කරුණු එක්රැුස්කරගත යුතුයි. ඒ වගේම මේ මේ තීන්දු තීරණ ගන්න නීතිමය බලයක් දෙන්න කියලා ඉල්ලීම් කලයුතුයි. සමථ මණ්ඩලයට තිබුණා වගේ සීමාසහිත අධිකරණ බලයක් තමයි අපි ඉල්ලා සිටින්නේ, නැතුව මහාධිකරණ බලයක් නෙවෙයි. එතකොට ඒ නිර්මාණය කරගන්න කතිකාවත ඇතුළේ විනය විරෝධී ක‍්‍රියා සිදුකරන භික්ෂූන් වහන්සේලාට මුලින් අවවාද දීලා පස්සේ තීන්දු තීරණවලට යන තත්ත්වයක් ගොඩනගන්න පුළුවන්.

එහෙම නැතිව අධිකාරීබලය පාවිච්චි කරලා මේ ආණ්ඩුව මෙන්න මේ දේවල් මේ කතිකාවතට ඇතුළත් විය යුතුයි කියලා බලකරනවනම් සම්පූර්ණ වැරදියි. පොළොන්නරු කතිකාවත වෙලාවේ පරාක‍්‍රමබාහු රජතුමා උපාසකයෙක් විදිහට වෙස්වලාගෙන ඒ කටයුතු අධීක්ෂණය කලා මිසක් අධිකාරීබලය පාවිච්චි කරලා බලකිරීම්කලේ නෑ. අපි කියන්නේ නෑ භික්ෂුව පාරිශුද්ධයි කියලා. රටේ මුල්තැන් වැරදි කරනකොට ඒවා ආදර්ශයට අරගෙන රටම වැරදි කරනවා. එතනදි භික්ෂුව විතරක් සුද්ධවෙන්න විදිහක් නෑ. හැබැයි අපි කරන ඉල්ලීම තමයි කාලීන සංශෝධන සහිතව විනය පිටකයට අනුව භික්ෂු ශික්ෂා නිර්මාණයකරනවා මිසක් බලහත්කාරයෙන් රජයට අවශ්‍ය දේවල් ඉටුකරගන්න දෙන්න බෑ. ඇතැම් හාමුදුරුවරු මේ පනතට හොඳයි කියන්නේ ලණුවේ ගැටේ දාලා දීලා තොණ්ඩුව දාන්න කියලා වගේ. හැබැයි මේ පනත හරහා එන්නේ අපි ඉල්ලපු කතිකාවත සම්බන්ධ කාරණානම් නෙවෙයි කියන එක නුදුරු දවසක හොඳටම පැහැදිලි වේවි